Aile Şirketi Yönetiminin Gelecek Nesillere Aktarılması

Türkiye’deki işletmelerin yüzde 95’ini aile şirketleri oluşturuyor. Bu şirketlerin ortalama ömrü 25 yıl. Aile şirketlerinin yüzde 30’u ikinci kuşağa, yüzde 12’si üçüncü kuşağa ve sadece yüzde 3’ü dördüncü kuşağa devrediliyor.

Aile şirketleri dünya ekonomisinde her geçen gün daha önemli hale geliyor. 2025 yılında dünyadaki büyük şirketlerin yüzde 40’ını aile şirketlerinin oluşturması bekleniyor.

Bugünlerde aile şirketleri önemli iki zorlu konuyla yüzleşiyor: Şirket yönetiminin gelecek nesillere aktarılması ve kurumsallaşma.

Bir aile şirketin işini başarıyla sürdürmesi için bakış açısını genişletmesi, pozitif ve çözüm odaklı olması, kaynaklarını iyi yönetmesi ve yenilikleri takip ederek kendini dönüştürmesi gerekiyor.

Yönetimin gelecek nesillere başarılı şekilde aktarılması şirketin başarısının devamı için en önemli unsurların başında geliyor.

Aile şirketleri genellikle dışarıdan bakanlar için anlaşılması zor ve bir o kadar da karmaşık kültürlere sahipler. Ayrıca aileler her geçen gün daha karmaşık yapıya dönüşüyor ve geleneklerinden uzaklaşıyorlar.

Aile şirketlerini başarılı olmaktan alıkoyan beş temel sorun bulunuyor.

• Yönetimin gelecek kuşağa devredilmesi: Aile şirketlerinin sadece üçte biri ikinci kuşağa geçişi başarıyla gerçekleştiriyor. Başarılı bir devir planı bu süreçte işe yarıyor.
• Aile beklentilerinin uyumlu hale getirilmesi: Kurucu üyelerin emekli olup yönetimi genç kuşağa devretme kararı alması durumunda aile bireylerinin beklentilerinin uyumlu hale getirilmesi her zamankinden önemli oluyor.
• Finansal getirilerin dengelenmesi: Şirket hisselerinin devir sözleşmelerini oluşturmak zordur. Eski nesiller genellikle bilanço rakamlarına bakmaya eğilimlidirler. Ancak günümüzde işletmenin gerçek değeri çoğu zaman gelirin aktifleştirilmesi modeline dayanmaktadır.
• Aile içi uyuşmazlıklar: Bir aile üyesinin talebi diğer bir aile üyelerinden farklı yönde olabilir. Şirket sahibinin vefatı, boşanması, işin içinde aktif rolü olmayan mirasçılarının oy haklarının bulunması gibi durumlar ilişkileri daha da karmaşık hale getirebilir.
• Emlak ve miras sorunları: Bunlar, bir aile şirketi sahibinin ölümü üzerine vergi ve veraset işlemlerini içerir.

5 Adımda Çözüm: Ancak bu sorunlar odaklanma ve planlama ile 5 adımda çözülüyor. Buna göre;

1. Adım: Amacınızı ve Hedeflerinizi Belirleyin

Şirketin vizyon, misyon ve hedeflerini belirleyin.

2. Adım: Karar Verme Süreci Oluşturun

Aile üyelerini karar verme sürecine dâhil edecek yönetim süreçlerini oluşturun.

3. Adım: Atama Planını Hazırlayın

Gelecek nesil şirket yönetim ve icra kurulu adaylarını belirleyin

4. Adım: Şirket ve Kişisel Varlık Planlarını Oluşturun

Satış, ölüm, boşanmaya, vb. durumlarda varlıklardan dolayı oluşacak masraf ve vergilerin şirkete ve ortaklara etkilerini belirleyin.

5. Adım: Bir Geçiş Planı Oluşturun

Hisselerin kesin devri veya miras ile devri ya da bunların bileşimi olacak bir geçiş süreci oluşturun.

Birçok aile şirketi, farklı beklentileri olan yeni neslin işi yönetmek ve büyütmek için ihtiyacı olan tecrübeden yoksun bırakılması nedeniyle başarısızlığa uğruyor ve yok oluyor. Henüz zaman varken bu beş adımı uygulayarak hem paradan ve hem de zamandan tasarruf edebilir; işinizin başarısını ve sürekliliğini garanti altına alabilirsiniz.