Ana Sisteminizin mükemmel çalışması için öncelikle beden, ruh ve zihni birbirine bağlayan idealinizi hayal edin.
İnsanoğlu karmaşık bir sistemdir. Beden, ruh ve zihin bu karmaşık sistemin alt sistemleridir. Ana sistemin mükemmel çalışması için öncelikle alt sistemleri birbirine bağlamak ve uyum içinde çalışmalarını temin etmek gerekir. Ana sistemin etkin ve verimli çalışması için her bir alt sistemin etkin ve verimli olması önemlidir.
İnsan bedeni kendi içinde dokuz alt sistemden meydana gelir: Bunlar kalp ve damar, sindirim, endokrin, bağışıklık, kas ve sinir, boşaltım, solunum, üreme ve iskelet sistemleridir.
Sağlığı olanın umudu, umudu olanın her şeyi vardır. Umudunuz varsa hayatta hiç kimse sırtınızı yere getiremez.
Başarı peşinde koşan, etrafındakilerden takdir ve onay almak isteyen insanların çoğu yoğun olarak dünya işleriyle uğraşırken genellikle beden sağlıklarını ikinci plana atar. Oysa beden insana gençken değil ileri yaşlarda gereklidir. İnsan gençken her daim sağlıklı olacağını düşünür. Zaman zaman ağır yüklerin altına girer, bedenini yıpratır. Bu tür insanlara sorduğunuzda ağır yüklerin altına sevdiği ve değer verdiği insanlar için girdiklerini söylerler. Aslında bu kocaman bir aldatmacadır. İnsan ne yaparsa kendisi için yapar ama başkaları için yaptığını söyler. Zira bedenini yıpratırken kendine bir bahane bulmak zorundadır.
Eğer siz böyle biriyseniz öncelikle buna bir son verin. Yaptığınız her şeyi sadece ve sadece kendiniz için yaptığınızı kabul edin.
Sağlıklı bir bedene sahip olmak bugün olduğu kadar gelecek için de çok önemlidir. Bunun için öncelikle stresten olabildiğince uzak durun. Stres altındaki kişilerde stresle başa çıkmak için kortizol hormonu salgılanır. Kortizol hormonu stres altındaki insanın direncini arttırır, kişiye stresle başa çıkması için destek olur. Ama her şeyin olduğu gibi kortizolun da fazlası zararlıdır. Vücudunuz ne kadar çok kortizol salgılarsa yaşlanma hızınız o kadar artar. Yaşlılığın ileri evrelerinde karşılaşmanız muhtemel tansiyon, şeker, damar sertliği, vb. sorunlarla genç yaşlarda tanışırsınız. Bunu önlemek için olabildiğince stresli ortamlardan uzak durun, stresinizi arttıran kişiler ile aranıza mesafe koyun ve stresi yönetme becerinizi arttırın.
Beden sağlığınızı korumak için dengeli beslenmek önemlidir. T.C. Sağlık Bakanlığı beslenmeyi “sağlığı korumak, geliştirmek ve yaşam kalitesini arttırmak için vücudun gereksinimi olan besin öğelerini yeterli miktarda ve uygun zamanlarda almak için bilinçli yapılması gereken davranış” olarak tanımlamaktadır.
İnsan, yaşamı için elli civarında besin öğesine ihtiyaç duyar. İnsanın sağlıklı büyüyüp gelişmesi ve ayakta yaşlanması için bu öğeleri ne kadar ve nasıl aldığı büyük ehemmiyet taşır.
Endüstri devrimi insanların yeme alışkanlıklarını değiştirdi. Uzun süre çalışmak zorunda kalan kişiler eve geldiklerinde yemek pişirecek gücü bulamadığında hazır yiyecek kavramı hayatımıza girdi ve hızla insanı esir aldı. Hazır yiyecek endüstrisi yiyecekleri hazırlarken içine doğal olmayan katkı maddeleri koyarak verimliliğini yani bir başka deyişle gelirini arttırmaya çalıştı ve bunun sonucunda birçok insan sağlığını kaybetti. Sağlığını kaybedenler için bir taraftan ilaç endüstrisi diğer taraftan diyetisyenler çalışmaya başladı.
Bugünlerde eskiden doğru bildiğimiz birçok şeyin hatalı olduğu ortaya çıktı. Filmlerde insanlara “sigara strese karşı koymanıza yardım eder” mesajları verildi. Ya da “tereyağı damar tıkanıklığı yapar, tereyağını bırakıp margarin ye” diye insanların beyni yıkandı. Örnekleri arttırmak mümkün elbette.
Bugünlerde birçok bilim insanı endüstrileşme öncesi beslenme yöntemlerin ne kadar doğru olduğunu anlatıyor. Bu konular gündeme geldiğinde ben genellikle annemin alışkanlıklarına bakıyorum ve size de annelerinize kulak vermenizi öneriyorum. Benim annem 75 yaşında. Her sabah uyandığında kahvaltısını yapar, öğlen hafif bir şeyler atıştırır ve saat 18.30 gibi akşam yemeğini yer. Annemin sofrasında sebze, karbonhidrat, yoğurt ve bir çeşit protein bulunur. Bu bugün doktorların ve diyetisyenlerin söylediğiyle neredeyse aynı. Doktorlar ve diyetisyenler, sağlıklı beslenmek istiyorsanız sofranızda beş besin grubunun olmasını öneriyor: Sebze, meyve, protein, mandıra ürünleri ve karbonhidrat. Tabağınızın yarısı sebzelerden oluşurken geride kalan kısmın yarısı protein diğer yarısı da karbonhidrat olmalı diyorlar. Tabağınızın yanında ev yapımı yoğurdunuzu koyduğunuzda öğün tamamlanıyor.
Sebzeleri seçerken koyu yeşil yapraklı olanları seçmeye gayret edin. Ama sebze sebzedir. Sebzelerde önemli husus seçtiğiniz sebzenin mevsiminde tüketilmesidir. Mevsiminde üretilmemiş sebzelerden uzak durun. Karbonhidratları seçerken karabuğday, esmer pirinç, yulaf ve ekmek sıralamasına uymanızda yarar var. Protein seçerken balık, kırmızı et, hindi ve tavuk sıralamasını izleyin. Hayvansal proteinin hepsinden eşit miktarda tüketin. Hepsine ihtiyacınız olduğunu aklınızda tutun. Kuru baklagiller hayvansal olmayan protein kaynağıdır. Bunun için baklagilleri menünüze mutlaka dahil edin.
Sevdiklerinizle birlikte daha fazla zaman geçirmek ve hayattan daha uzun zevk almak istiyorsanız menünüzü yeniden düzenlerken sigara ve alkolden uzak durun. Sigara ve alkol tüketimi bağışıklık sisteminizi zayıflatır ve sizi hastalıklara karşı savunmasız bırakır. Sigara ve alkol tüketimi kansere davet çıkaran önemli etkenlerin başında gelir. Sigara akciğerleri, alkol karaciğeri tahrip eder; her ikisi de kanseri tetikler. Sigara kan basıncının artmasına, solunum yetmezliğine, kanda pıhtılaşmaya, iyi kolesterol seviyesinin düşmesine ve damar sertliğine yol açarak kalp sağlığını tehlikeye sokar. Alkol ise kalp ve cilt damarlarını genişletir, kalbin hızlı çalışmasına neden olur, dolaşım sistemi düzeninin bozulmasına, damarların sertleşmesine ve tansiyonun artmasına sebep olur. Alkol zihni bulandırır, sağlıklı düşünmeyi olumsuz yönde etkiler, sinir hücrelerini etkileyerek el titremesi, felç, tik oluşmasına neden olur.
Alkol tüketen birçok kişi alkol alırken içtiği sigara adedini arttırır. Bunun nedeni alkolün nikotinin keyif verici etkisini arttırmasıdır. Bu durumdaki kişi alkol alır, alkol sigara içme arzusunu tetikler, beyne ulaşan nikotin beyindeki “nikotin” alıcılılarını uyarır ve dopamin salgılanmasına neden olur. Bu süreç hem sigaranın hem de alkolün miktarının arttırılmasıyla sonuçlanır. Alkol alırken sigara adedinin artmasının nedeni budur.
Sigaranın zararlı etkisi bunlarla sınırlı değildir. Sigara dumanında asetaldehit adında kanserojen bir madde vardır. Sigara içerken bu madde sigara içen kişinin tükürüğüne karışır. Kişi tükürüğünü yuttuğunda asetaldehit tüm vücuda dağılır.
Bedeninizin sağlığını muhafaza etmek için sigara ve alkolden uzak durun. Sosyal içicilik kavramı bir aldatmacadır. “Ben istediğimde bırakırım” insanın kendine söylediği en büyük yalanlardan biridir. Gün gelip doktorun karşısında kendinizi suçlu hissetmek istemiyorsanız ne kadar süredir sigara ve alkol ile dost olduğunuz aldırmadan her ikisini de derhal bırakın. Bırakmakta zorlanırsanız asla pes etmeyin, mutlaka profesyonel destek alın. Bu hususta Yeşilay’a başvurabilirsiniz.
Düzenli spor bedeninizin size uzun süre hizmet etmesi için yardım eder. Kaslar hareketsiz kaldığında gücünü kaybeder ve taşıması gereken yükü taşıyamaz. Bunun sonucu bel ve boyun fıtığı, mafsallarda aşınma, kasların aşırı gerilmesi kaçınılmaz hal alır ve ağrılarla dost olursunuz. Kaslar ayrıca kilonuzu dengede tutmak için önemlidir. Kas kitleniz arttıkça fazla kilolarınızı geride bırakırsınız. Zira kaslar kalorileri yani yağları yakar. Bunun için her gün en az 30 dakika hızlı tempoda yürüyün ve kaslarınızı çalıştıran hafif egzersizler yapın. Bu çalışmalar kas direncinizi arttıracaktır. Unutmayın ışıldayan demir pas tutmaz.
Bağışıklık sisteminin güçlenmesi ve hücre yenilenmesinde uyurken salgılanan melatonin hormonunun etkisi büyüktür. Melatonin, havanın kararması ile sentezlemeye başlar. Melatonin mucizesinden üst düzeyde yararlanmak için her gün aynı saatte uyumaya özen gösterin. Yatak odanızın karanlık olması melatonin salgılanması için gereklidir. Bunun için televizyon ya da bilgisayar karşısında beyaz ışığa maruz kalmadan yatın. Odanız ne kadar karanlık olursa melatonin hem uyku ritminizi ayarlayacak hem de bağışıklık sisteminiz desteklerken hücrelerinizi yenileyecektir. Melatonin aynı zamanda güçlü bir antioksidandır. Genç kalmak ve genç hissetmek için her gün en az sekiz saat karanlık odada düzenli uyuyun.
Unutmayın sağlam kafa sağlam vücutta bulunur. Sağlam vücuda sahip değilseniz hiçbir şeyin anlamı kalmaz. Bu nedenle beden sağlınıza özen gösterin. Dengeli beslenin, sigara ve alkolden uzak durun, yürüyüş ve egzersiz yapıp düzenli uyuyun. Önce can sonra canan diyerek başkaları için değil kendiniz için bedeninizi koruyun. Kendine hayrı olmayanın başka kimseye hayrı olmayacağını aklınızda tutun.
Yaşam kalitenizi arttırmak için beden sağlığınıza dikkat etmeniz ve bedeninize çok iyi bakmanız gerektiğini unutmayın. Bunun için gereken kararlılık ve motivasyonu belirli bir düzen içinde uygulayabilmek için bir yaşam koçundan destek alabilirsiniz.
Devam edecek…………
Ayhan Dayoğlu
28.01.2020
